Một tử tù được hoãn thi hành án: Bàn thắng của xã hội dân sự VN?

Bà Nguyễn Thị Việt, mẹ của tử tù Lê Văn Mạnh, cầm biểu ngữ kêu cứu cho con.

Khánh An (VOA) - Quyết định tạm hoãn thi hành án tử hình đối với tử tù Lê Văn Mạnh vừa được Chánh án TAND tỉnh Thanh Hóa xác nhận trên truyền thông khiến nhiều người vui mừng và xem đây là một chiến thắng bước đầu của xã hội dân sự khi sức mạnh truyền thông của mạng xã hội được khai thác. Phóng viên Khánh An của Ban Việt ngữ VOA tường thuật chi tiết.

Vụ án kéo dài 10 năm liên quan đến tử tù Lê Văn Mạnh, 32 tuổi, khiến dư luận trong và ngoài nước chú ý khi những hình ảnh, video kêu oan của người mẹ tử tù này lan truyền trên mạng xã hội mấy ngày qua. Nhóm luật sư của Ủy ban Luật gia Quốc tế (ICJ) và tổ chức Ân xá Quốc tế đã cùng gửi thư đến Chủ tịch nước Việt Nam Trương Tấn Sang kêu gọi dừng kế hoạch thi hành án tử hình đối với phạm nhân Lê Văn Mạnh và điều tra về những cáo buộc bị ép cung, nhục hình khiến phải nhận tội của tử tù này.

Tôi khẳng định 100% con tôi bị oan là vì lúc vụ án xảy ra thì ở con tôi không có ở hiện trường, con tôi hoàn toàn vắng mặt. Con trai tôi đang chuyển nhà cho em gái. Nó đi làm với tôi từ lúc 9 giờ sáng đến 5:30 mới về đến nhà.

- Bà Nguyễn Thị Việt, mẹ của tù nhân Lê Văn Mạnh cho biết.

Phạm nhân Lê Văn Mạnh bị kết án tử hình vì tội giết người và hiếp dâm bé Hoàng Thị Loan, 14 tuổi, tại xã Yên Định, huyện Yên Định, tỉnh Thanh Hóa vào năm 2005. Nhưng trong tất cả các phiên tòa xét xử, ông Lê Văn Mạnh luôn kêu oan và nói rằng ông đã bị đánh đập dã man đến mức không thể chịu đựng được nữa nên buộc phải nhận tội.

Gia đình Lê Văn Mạnh đã liên tục gửi đơn đi các cơ quan thẩm quyền để kêu oan suốt cả chục năm nay. Bà Nguyễn Thị Việt, mẹ ông Lê Văn Mạnh, khẳng định chắc chắn về nỗi oan của con trai.

“Tôi khẳng định 100% con tôi bị oan là vì lúc vụ án xảy ra thì ở con tôi không có ở hiện trường, con tôi hoàn toàn vắng mặt. Con trai tôi đang chuyển nhà cho em gái. Nó đi làm với tôi từ lúc 9 giờ sáng đến 5:30 mới về đến nhà, nó tắm rửa để kịp xem phim Phong Vân vào lúc 6 giờ. Thời gian xảy ra vụ án theo pháp y mổ xẻ khẳng định là nạn nhân bị chết ngạt vào lúc 17:30”.

Từ năm 2005 – 2008, có tổng cộng 7 phiên tòa, gồm 3 phiên sơ thẩm, 3 phiên phúc thẩm và 1 phiên giám đốc thẩm đối với vụ án của Lê Văn Mạnh.

Tháng 7/2008, Tòa án Nhân dân tỉnh Thanh Hóa tuyên án tử hình đối với Lê Văn Mạnh. Tháng 11 cùng năm, Tòa án Nhân dân Hà Nội y án sơ thẩm đối với phạm nhân này.

Vào trung tuần tháng 10/2015, gia đình Lê Văn Mạnh nhận được giấy báo về việc thi hành án và yêu cầu gia đình nộp đơn nhận đưa tử thi về an táng vào ngày 26/10/2015.

Mẹ phạm nhân Lê Văn Mạnh nói bà cảm nhận được sự ‘dã man’ của lực lượng công an sau những ngày vác đơn đi khắp nơi kêu oan cho con.

“Mấy ngày hôm nay tôi nhận được thông báo là con tôi ngày 26 này thi hành án tử hình nên tôi ra ngoài đây [Hà Nội] thì các cơ quan công an đường phố ở đây đều bắt tôi đưa về đồn trại để giam tôi, ngày nào cũng đến 2:30, 3 giờ, có hôm 3 giờ mới thả chúng tôi ra. Trong khi bắt cũng đánh, đè nén tôi, tôi ngã xuống rồi thì bắt đầu khênh tôi lên xe, vứt tôi như thể người ta khênh con chó ném ra ngoài đường vậy, cho nên tôi mới biết các hành động của công an là quá dã man. Vì tôi là người dân thường, một bà mẹ đi kêu oan cho con, tôi đứng giữa đường tôi kêu cho bà con, cộng đồng người ta thấy nỗi oan sai của con trai tôi. Tôi chẳng làm gì vi phạm pháp luật cả, đến mức độ mà công an phải bắt tôi như thế.”

Trong khi bắt cũng đánh, đè nén tôi, tôi ngã xuống rồi thì bắt đầu khênh tôi lên xe, vứt tôi như thể người ta khênh con chó ném ra ngoài đường vậy, cho nên tôi mới biết các hành động của công an là quá dã man. Vì tôi là người dân thường, một bà mẹ đi kêu oan cho con, tôi đứng giữa đường tôi kêu cho bà con, cộng đồng người ta thấy nỗi oan sai của con trai tôi...

- Bà Nguyễn Thị Việt, mẹ của tù nhân Lê Văn Mạnh cho biết.

Hình ảnh người mẹ tuyệt vọng đi kêu oan cho con của bà Việt đã lan truyền trên các trang mạng xã hội Youtube và Facebook, làm dấy lên làn sóng phản đối, kêu gọi ngừng thi hành án đối với ông Lê Văn Mạnh.

Nhiều luật sư Việt Nam đã cùng viết đơn gửi Chủ tịch Trương Tấn Sang và các cơ quan liên quan để đề nghị hoãn thi hành vì ‘chúng tôi nhận thấy trong các bản sơ thẩm cũng như phúc thẩm không có chứng cứ nào khác ngoài lời nhận tội của bị cáo, mà chính bị cáo phủ nhận toàn bộ tại phiên tòa’.

Hôm 26/10, Chánh án TAND tỉnh Thanh Hóa Phạm Quốc Bảo xác nhận với báo Tuổi Trẻ về việc hoãn kế hoạch tử hình ông Lê Văn Mạnh.  

Nhiều người xem đây là một tia hy vọng giữa lúc tuyệt vọng, trong lúc một số người khác xem đây là ‘bàn thắng’ đẹp mắt của xã hội dân sự.  

Luật sư Nguyễn Văn Đài nhận xét trên trang Facebook cá nhân:

“Với nỗ lực của gia đình tử tù Lê Văn Mạnh, các luật sư, các tổ chức XHDS, lời cầu nguyện của Giáo hội Công giáo, và hàng ngàn người yêu chuộng công lý ở trong và ngoài nước, các tổ chức quốc tế. Mạng sống của anh Lê Văn Mạnh được tạm thời giữ lại để chờ điều tra. Sức mạnh của truyền thông lề dân đã được ghi nhận. Nếu tất cả mọi người dân đều đồng lòng và mạnh mẽ như thế này. Việt nam có tự do, dân chủ, nhân quyền chỉ là chuyện của ngày hôm sau.”

Mạng sống của anh Lê Văn Mạnh được tạm thời giữ lại để chờ điều tra. Sức mạnh của truyền thông lề dân đã được ghi nhận. Nếu tất cả mọi người dân đều đồng lòng và mạnh mẽ như thế này. Việt nam có tự do, dân chủ, nhân quyền chỉ là chuyện của ngày hôm sau.”

- Luật sư Nguyễn Văn Đài viết trên Facebook.

Còn người mẹ nhiều năm đi kêu oan cho con rất cảm kích trước sự giúp đỡ của cộng đồng:

“Cũng do bà con cộng đồng trong và ngoài nước đăng tin lên, cho nên mới có tin này đến các nơi có chức có quyền nên con tôi mới được hoãn thi hành án, chứ không ngày hôm nay con tôi đã bị bắn oan rồi.”

Cả hai tổ chức Ân xá Quốc tế và Ủy ban Luật gia Quốc tế đều nhắc nhở Việt Nam về các công ước quốc tế mà Việt Nam đã ký với tư cách thành viên, trong đó có Công ước Liên Hiệp Quốc về Chống tra tấn và dùng nhục hình, Công ước quốc tế.